De facto & De jure

🏛️ De facto և De jure տերմինները լատինական ծագում ունեն և թարգմանաբար նշանակում են՝

• De facto՝ «փաստացի», «գործնականում»

• De jure՝ «ըստ օրենքի»։

Այս տերմինները լայնորեն կիրառվում են իրավունքի, պատմության, տնտեսագիտության և միջազգային հարաբերությունների համատեքստում։ Դրանք հաճախ օգտագործվում են միասին՝ համեմատելու այն, ինչ ճանաչված է իրավականորեն, և այն, ինչ իրականում է տեղի ունենում։

⚖️ Իրավունքի ոլորտում de facto-ն ներկայացնում է այն, ինչ առկա է իրականում, մինչդեռ de jure-ն մատնանշում է իրավական կարգավորումը։

🇦🇲Հայաստանի օրենսդրությանը անդրադառնալով՝ կարող ենք արձանագրել, որ առանձին բացահայտված չէ, թեև դրանց հանրահայտ բնույթից նման անհրաժեշտություն առկա չէ: Հաճախ հանդիպող խնդիրը որին բախվում են իրավունքի ոլորտում այն է, որ իշխանությունը անկախ է (de jure), սակայն գործնականում բախվում են դեպքերի, երբ դատարանները չեն գործում անկախ (de facto)։

Նման իրավիճակի լուծումն ինքնաբացարկի մեխանիզմն է (de jure) սակայն գործնականում ոչ միշտ է այն իրացվում (de facto):